Bohemian students` humanistic miscellany
10.12.2025 12:00UTC +00:00
Classic
Zum Bieten geht es auf die Webseite
CHRISTIE'S| Auctioneer | CHRISTIE'S |
|---|---|
| Veranstaltungsort | Vereinigtes Königreich, London |
| Aufgeld | see on Website% |
ID 1514530
Los 25 | Bohemian students' humanistic miscellany
Schätzwert
10000GBP £ 10 000 – 15 000
Humanistic commonplace book, in Latin with some words in Czech, manuscript on paper [Italy, Bologna and Pavia, final third 15th century] and 1479
A humanist students' commonplace book containing classical and humanistic texts, lectures, orations, letters and graduation speeches by various Renaissance humanist authors and scholars including Leonardo Bruni, Guarino da Verona, Francesco Barbaro, Poggio Bracciolini, Johannes Goslubinsky, Petrarch, Francesco Filelfo, written at the Universities of Bologna and Pavia by four students, including the Bohemian Lucas de Sussicz.
212 x 158mm. 183 leaves, collation: 113(of 14, xiv a cancelled blank), 212, 34(of 6, v and vi cancelled blanks), 412, 58 (of 12, ix-xi cancelled blanks, lacking xii), 616, 712, 8-916, 1010, 119 (of 16, x-xvi cancelled blanks), 12-1412, 1510, 168(of 12, ix-xii cancelled blanks), modern foliation 1-183, occasional catchwords and gathering signatures survive, c. 25-44 lines in one or two columns in four different hands, variable written space, ruled and unruled, occasional rubrication in red, some 2-line initials in red, strips of paper with text inserted between ff.83-4, 84-5 and 87-8 (lacking a leaf of text before f.50, some foxing, thumbing and dampstaining, occasional show-through). Contemporary white deerskin over wooden boards, brass clasp with the Agnus Dei, remnants of leather fastener (scuffed and stained). Modern brown sleeve and fitted box.
Provenance:
(1) The manuscript is written by four different northern-European hands, one of which is that of Lucas de Sussicz, a Bohemian student in Bologna in 1479: inscription on f.49v 'Explicit Bononie per me Lucam de Sussicz. Amen', and on f.135 'In Bononia anno 1479'. According to B. L. Ullman, Petrarch Manuscripts in the United States, 1964, no 63, and subsequently D. Dutschke, Census of Petrarch Manuscripts in the United States, 1986, p.219, this same Lucas apparently owned another miscellany now at the British Library, Harley MS 2678. Lucas himself is also plausibly the author of the oration in praise of Bologna on f.59v. Another Bohemian hand writes the colophon on f.27: 'Venerabilis magister. Oro, grate suscipite hec scripta celeriter: nebot sem zasu nemiel Lepe psatz'. Further words in Czech can be found on f.150. The link to the Bolognese academic milieu can be found in the presence of various orations and lectures of Battista Guarini, Giovanni Lamola and Gabriele Tegiaci (see below). One of the watermarks is very similar to Briquet 11614 (Bologna, 1458). But Paolo Rosso, (Anonimo, Andrieta. Mercurino Ranzo, De falso hypocrita, 2011, pp.20-25), suggests that the Bohemian students who produced this manuscript may have spent some time in Pavia, on the basis of the appearance of other texts in the manuscript with clear Pavian origins.
(2) Prince Alexander Albert Olivier Anton Dietrichstein (1899-1964): his Cod II. 52 on paper label on spine and in pencil on f.1; his sale at Gilhofer & Ranschburg, Lucerne, Bibliothek Alexander Fuerst Dietrichstein, Schloss Nikolsburg, Auktion XI, 21 November 1933, lot 371. Bought by:
(3) Ernst Philip Goldschmidt (1887-1954): his stock no 14231. Sold for £36 to Maggs, and thence to:
(4) Howard Lehman Goodhart (1884-1951), stockbroker and bibliophile. By descent to his daughter:
(5) Phyllis Goodhart Gordan (1913-1994): her leather book label inside upper cover, MS 33. On deposit at Bryn Mawr, BMC 12. Published in De Ricci, Census, II, p.1683.
Content:
(1) Francesco Barbaro (1390-1454), De re uxoria, with prefatory letter to Lorenzo di Giovanni de' Medici beginning 'Maiores nostri Laurenti carissime', the main text beginning: 'Antequam de lecto uxoris et officio dicere incipio', ff.2-27.
(2) A poem, followed by quotations on the subjects of women and marriage, beginning: 'De aspernando coniugio / Sit laus de oribus [...]', ff.27v-28v.
(3) Guarino da Verona (1375-1460), Regulae Grammaticales, beginning: 'Incipiunt regule clarissimi viri Guarini Veronensis in grammatica / Partes grammatice sunt quattuor [...]', ff.30-45.
(4) Francis of Meyronnes (c. 1280-1328), Tractatus de secundis intentionibus, beginning 'Incipit et bonus textus de primis et secundis intentionibus domini francisci moronis / Quia logica est de secundis intentionibus adiunctis primis [...]', colophon by Lucas de Sussicz, ff.46-49v.
(5) Poggio Bracciolini (1380-1459), fragments of two letters, the first lacking beginning, '[...] fatebar testibuendos'; the second to Mariano Sororino, beginning 'Refert in prima tusculanorum questionum Cicero [...]', ending incompletely, ff.50-50v.
(6) Poggio Bracciolini (1380-1459), Invectiva contra Perrotum, beginning: 'Non est mirandum nescioquem [...]', ff. 50v-52 and continuing on ff.62v-70.
(7) Leonardo Bruni (1370-1444), letter to Poggio Bracciolini, beginning: 'Leonardus aretinus salutem dicit poggio / Nichil opinor me iuvissent commentaria illa tua', f.52v.
(8) Leonardo Bruni (1370-1444), Life of Aristotle, beginning: 'Leonardi Aretini viri eloquentissmi ad reuerendissimum Sancte Crucis cardinalem in Aristotelis vitam prefacio / Quanta uerba aristoteles philosophus atque adeo generi humano [...]', ff.52v-57v.
(9) Johannes Goslubsky Polonus, letter to Gaspar Caputbovis, beginning 'Quem non delectet amantissime Gaspar tua incredibilis humanitas', f. 58-58v.
(10) Albertinus of Cremona, letter to the same, beginning: 'Accepi novissimas a te litteras', ff.58v-59.
(11) ?Lucas de Sussicz, Oration in praise of Bologna, beginning: 'Quo vos equidem clarissimi patres et egregii scolares', ff.59v-60.
(12) Johannes Garzonus, letter to Bernardus Justinianus, beginning: 'Johannes Garzonus Bernardo Justiano S. P. D. / Cum sepenumero ad me delatum esse [...]', f.60.
(13) Anonymous graduation speech given at Bologna, beginning: 'Cupiebam ego reverendissime presul hodierna die [...]', ff.60v-61.
(14) Oration on Aristotle's de Anima, beginning: 'Seniores patres optimi', ending imperfectly, f.61v.
(15) Battista Guarino (1435-1513), professor of rhetoric at Bologna, opening lecture on Cicero's Rhetoric, beginning: 'Posteaquam in deligendo [...]', ff.71-77.
(16) Graduation speech given by a student, beginning: 'Optarem domine sapientie professores excellentissimi ac patres', f.78.
(17) Petrus Insulanus Senensis, Congratulatio ad legatum Bononiensis, beginning: 'Congratulacio que a domini dominum legatum bononie edita a doctissimo et prestantissimo viro petro Insulano Senensi feliciter incipit / Non mediocrem autem voluptatem concepi', ff.78-v, the text repeated on ff.80-v.
(18) Miscellaneous excerpts including a 2-line epitaph of Vergil, 'Mantua me genuit calabri rapuere tenet nunc', ff.78v-79.
(19). Augustinus Novellus Patavinus, Oratio in laudem theologiae, beginning: 'Oratio quedam pulcherrima in laudem sanctissime theologie feliciter incipit / Multa super quicum [...]', ff.79-80.
(20) Anonymous, 'De generis referendis', beginning: 'Chrysostomus super matheum', f.80v.
(21) Anonymous, beginning: 'Graciarum accio / Rem mihi per difficilem ac arduam', f.80v.
(22) Lapo da Castiglionchio the younger (1405-1435), Alia graciarum accio, beginning: 'Xenophon ille attunensis socratis discipulus', ff.80v-81
(23) Graduation speech by a jurist, beginning: 'Arbitror honorandissimi patres animos forte viros', the text confused, ff.81-82.
(24). Three anonymous letters, ff.82-v.
(25) Antonio Beccadelli (1394-1471), letter to Bartolomeo Guasco, beginning: 'Quod binis tuis litteris nichil respondebo', f.82v.
(26) Three anonymous letters, ff.83-v.
(27) Pietro Beccaria, letter to the Bishop of Würzburg, beginning: 'Petrus de beccaria et cum respondeo antisti herbipolensi ducique prepotenti franconie', ff.83v-84.
(28) A small rectangle of paper (87 x 110 mm), titled 'Reccomendacio brevis' and numbered 84b tipped in between ff.83 and 84.
(29) Oratio Demosthenis ad Alexandrum, translated by Leonardo Bruni, beginning: 'Demostenis ad allexandrum oratio pulchra / Nichil habet rex allexander', f.84-v.
(30) Ruggero del Conte, letter to Galeazzo Maria Sforza and reply, beginning: 'Roglerius comitis / Illustri et excelso comiti Galiacio Marie', ff.84v-85v.
(31) Series of maxims on love and fortune, f.85v.
(32) 'Arenga in principiando lecturam', beginning: 'Si quispiam vestrum', f.86.
(33) Antonio Astesano, letters to Antonio Mirolio and Lorenzo Valla, f.86v. On which see L. Bertalot, 'Humanistisches Studienheft eines Nürnberger Scholaren aus Pavia', Studien, I, pp.83-172.
(34) Oration in praise of theology, beginning: 'Commendatio theologie / Quanto equidem de studio', ff.87-88.
(35) Scholastic disputation, beginning: 'Ad disputationem respondentis arenga / Sumere ingensque quidam', ff.88v-89v.
(36) Aeneas Silvius, or Pope Pius II, 'Descriptio regis ladislai Juuenculi Valde pulchris', beginning: 'Res noua pater collendissime et fortasse mira videbitur', ff.89v-91v.
(37) 'Domino francisco de [comadveroco?] consistoriali', beginning: 'Ex purgatoria quam inculpationem', ff.91v-92.
(38) Two anonymous letters, ff.92-v.
(39) Two letters by Aeneas Silvius, or Pius II, to Giovanni Aurispa and Giovanni Peregallo, ff.92v-93v.
(40) Anonymous oration, beginning: 'Quo in id meam venit in mentem lectissimi patres', ff.94-96.
(41) Anonymous oration, beginning 'Cum magnopere spectarem', ff.96v-101v.
(42) Two unidentified texts, ff.102-v.
(43) Ps. Petrarch, Aronus et Marina, beginning: 'Aronus senex amore procreande sobolis', ff.103-110v.
(44) Petrarch (1304-1374), The History of Griselda, beginning: 'Istoria recitata secundo a petrarcha que recitata fuerat primo a domino Johanne bochacio / Librum tuum quem materno', lacking ending, ff.110v-118.
(45) Anonymous letter, 'Dubitans ego iam pridem utrum [...]', ff.120-121v.
(46) Oration on death, beginning: 'De morte / Humanam vitam Religiosi fratres', ff.122-124.
(47) Francesco Filelfo (1398-1481), funeral oration for Stefano Federico Todeschini, beginning: 'Incipit oratio funebris francisci philerphi [sic] hermita in funere Thodeschini / Quamque non obscure futurum [...]', ff.124v-127v.
(48) Two anonymous letters, ff.129-v.
(49) Gasparino Barzizza (1360-1431), letters to Niccolò Albergati, bishop of Bologna and Tommaso Mazzarello, ff.129v-130.
(50) Leonardo Bruni (1370-1444), letter to Niccolò de' Niccoli, beginning: 'Non puto opus esse ut multis verbis', f.130.
(51) Examples of how to begin letters, ff.130v-132v.
(52) Anonymous letter to Giovanni Lamola, beginning: 'Eximie sapiente et eloquente viro domino Johanni lamole', f.132v.
(53) Carlo Marsuppini (1399-1453), letter to Giovanni Lamola, dated 1446, f.133.
(54) Epigrams and epitaphs, f.133-v.
(55) St Jerome, Epistola 11, De honorandis parentis, beginning: 'Parentum initio subiugans filios', copied in Bologna in 1479, ff.134-135.
(56) Oration by Pius II, beginning: 'Solent plerique omnis beatissime maxime pontifex', ff.135v-140.
(57) Giovanni Lamola (c. 1400-1450), oration delivered in Bologna, 'Sermo domini Lamole ad Ancianos', beginning: 'Celebre et famosum aput maiores', ff.140-141.
(58) Gabriele Tegiaci, funeral oration for Giovanni Lamola, dated Florence, 1450, ff.141v-145v.
(59) Apocryphal letters attributed to Jerome, Pliny, etc., ff.146-147.
(60) Leonardo Bruni (1370-1444), excerpt from In hypocritas, beginning: 'Tibi propositum est ut rectus videatur illi', f.147v.
(61) Dialogus Charontis, in the translation of Rinuccio d'Arezzo (1395-1457), ff.147-149.
(62). Anonymous, Andrieta, beginning: 'Andrieta Serius Fulchius Rontius / Heus heus quo pergis se non procul', ff.149-150, followed by two lines of Czech and a quotation from Seneca. On the Andrieta, its rarity and context see P. Rosso, ed. Anonimo, Andrieta. Mercurino Ranzo, De falso hypocrita, 2011.
(63) Declamation of a Venetian pilgrim: a dialogue between Albius and Lesbia, ff.150v-151.
(64) Geographical treatise of the world, beginning: 'Maiores nostri orbem Terrarum variis modis diuiserunt scilicet in provincias Regiones Tritaria Agros urbes Iugera perticas passus gradus cubitos pedes palinas digitos uncias et cetera / Provincie in ytalia decem septem sunt', ff.151v-154.
(65) Guarino da Verona (1374-1460), Life of Plato, beginning: 'Guarini Veronensis ad clarum phisicum philippum mediolanensem plato feliciter incipit / Multum diuque animoverti philippe vir doctissimi humanitatem tuam', ff.155-168.
(66) Leonardo Bruni (1370-1444), letter to Ugo da Siena, beginning: 'Leonardus Ugoni Senensi salutem plurimam dicit', ff.168-170v.
(67) Series of apocryphal letters between St Paul and Seneca, ff.171-175.
(68) Publilius Syrus, Sententiae, here attributed to Seneca, beginning: 'Alienum est omne', ff.175v-181v.
(69) Excerpt from Seneca, 'Libellus Senece de moribus', beginning: 'Omne peccatum est accio', ff.182-183v.
Literature
S. De Ricci, Census of Medieval and Renaissance Manuscripts in the United States and Canada, 1961, II, p.1683, no 33.
Dennis Dutschke, Census of Petrarch Manuscripts in the United States (Padua, 1986) no 87.
P. O. Kristeller, Iter Italicum, 1990, p.350-51, no 33.
P. Rosso, ed., Anonimo, Andrieta. Mercurino Ranzo, De falso hypocrita, 2011, pp.20-25.
| Herkunftsort: | Italien, Europa |
|---|---|
| Kategorie des Auktionshauses: | Handschriften des Mittelalters und der Renaissance, Bücher und Handschriften |
| Herkunftsort: | Italien, Europa |
|---|---|
| Kategorie des Auktionshauses: | Handschriften des Mittelalters und der Renaissance, Bücher und Handschriften |
| Adresse der Versteigerung |
CHRISTIE'S 8 King Street, St. James's SW1Y 6QT London Vereinigtes Königreich | |
|---|---|---|
| Vorschau |
| |
| Telefon | +44 (0)20 7839 9060 | |
| Aufgeld | see on Website | |
| Nutzungsbedingungen | Nutzungsbedingungen |







